संसार कोभिड -१९ ले ग्रस्त भएको बेला हाम्रो छिमेकी  राष्ट्र    भारतले  डिजिटल माध्यम्को प्रयोग गर्दै बिबादित् क्षेत्र लिपु लेकमा आफ्नो असली छिमेकीको रुप देखायो ।  छिमेकी भन्नु कि पराइ भन्नु ? मित्र भन्नु कि दुस्ट  भन्नु ? यस्को परिभाषा खोज्दै  गरौला  तर अहिले हाम्रो भुमी खोज्नै पर्ने  टड्कारो आबश्यक्ता  हामीमा छ ।  अज उधेक लाग्दो त के छ भने भारतिय मिडिया र प्रोफेसर एस्. डि.मुनीले समेत् नेपाल चाइनाको ईशारामा काम गरेको भनेर आरोप लगाउनु उनिहरुको अल्पज्ञान  र नेपाललाई हेर्ने उनिहरुको अदुर दृष्‍टि बाहेक केही हुन सक्दैन ।  सांस्कृतिक र भौगोलिक रुपले हामी भारतिय  प्रती जती नजिक छौ यो दुनियाँमा अरु कुनै अरु राष्ट्र हुनै सक्दैन ।  यो कुरा के एउटा  जे. एन .यु .युनिभर्सिटिका प्रोफेसरलाई थाहा छैन ? किन हामीलाई जाना जानी चाइनाको पोल्टामा फाल्दै छ भारत ?  के यो भारतीय शासक्को ठुला दाई प्रब्रिती होइन ? यदी ठुला दाई प्रबृत्ति नै हो भने पनि अहिलेको दुनियाँमा दाई भाई र बाबु छोरा को हैसियत  बराबर हुन्छ भन्ने पाठ हामीले भारतलाई  सिकाउनु पर्ने हो ? भारतीयले हेक्का राख्नु पर्ने कुरा के छ भने अहिलेको नेपाल भनेको १९ सौ सताब्दिको नेपाल होइन ।  यो बिचमा नालापानीमा रगत र कालापानीमा पानी धेरै बगेको छ  र आबश्यक परे अझै बग्ने छ । सन् १८१६ को सुगौली शन्धिले प्रस्टै भन्छ महाकालीबाट पूर्व नेपाल हो ।  तत्कलिन ब्रिटिश ईन्डियाले  स्विकारेको यथार्थ अब भारतले किन नस्विकर्ने ? के हामीले दिल्ली मुम्बई  मागेको  हो ? यो बिषय आज मात्र उठेको भन्नु सरासर बेईमानी मात्र हो नेपालले आज भन्दा २० बर्ष पहिले नै उठाएको  छ र सन् २०१५  मा भारत र चाइनाले लिपुलेक हुँदै चाइना जाने सडकको सम्झौता गर्दा नेपालले  काठमाडौंमा असहमती जनाएको छ ।  नेपालले  पटक पटक  कुट्नितिक  नोट जारी गरेको छ र इपिजी प्रतिबेदन बुज्न गरेको आग्रह भारतले गरेको आनकानीले प्रस्ट   हुन्छ भारतले    यो बिषयमा  छलफल नै गर्न चाहन्दैन । नेपाल सरकारले  जारी गरेको नयाँ  नक्सा भारतको लागी र बाँकी बिश्वको लागी   एउटा  कुट्नितिक जबाफ  मात्र हो । हामीले भारतलाई रिझाउन आबश्यक  पनि छैन र बढी उत्तेजित भएर गिजाउन आबश्यक पनि छैन । जे बोल्छ तथ्य र प्रमाण  बोल्छ ।  हामी सँग प्रयप्त तथ्य   प्रमाण  छन् जुन नौ कक्षाको बिद्यार्थीले पनि हाम्रा प्रमाणको ठेली बनाइदिन सक्छ  ।  अब कुरा रह्यो जमिन फिर्ताको ।  नक्सा जारी गरेर खल्तीमा राखेर  मात्र  के गर्नु ? जमिन् भारतको   अधिनमा भएपछि ? यो तर्क पनि केही हदसम्म ठिकै हो तर अहिलेको लागी नक्सामात्र जारी गर्नु पनि कुट्नितिक रुपले ठुलो अर्थ राख्छ । भारतलाई  कुट्नितिक र नैतीक दावाब परेको छ । भारतको 'नेभरहूड फस्ट'  नितिमा भारतमा  नै आलोचित छ ।

आजसम्म बनेका भारतीय प्रधानमन्त्रीमा बार्हौ प्रधानमन्त्री   आइ  के गुज्रालले  सन १९९७/ ९८ मा नेपालको तर्फबाट उठेको कालापानी बिषयमा भनेका छन् यदी नेपालले  प्रमाण  ल्याउछ भने हामी फिर्ता दिन्छौ ।  तर नेपालको सम्सदमा नै सम्बोधन गरेर वाहवाह बटुलेका मोदिले किन यत्ती बोल्न सक्दैनन् ? नेपालले  पनि बिना प्रमाण  र आधार दाबी पक्कै गरेको छैन ।  हाम्रा  अडान  र प्रमाण   प्रस्टै छन् लिम्पियाधुराबाट निस्केको महाकाली नदी नै नेपालको सिमा हो ।  सन १९६२ मा भारत चाइना युद्दमा नेपालले भारतीय सैनिकलाई आस्थायी रुपले कालपानीमा बस्न दिएको र पछी उनिहरुले कालापानी सधैंको लागी ओगटेको देखिन्छ  ।  कसैलाई  एक रात  बास दिंंदा भोलीपल्ट उठेर घरै  आफ्नो दाबी गरे जस्तो बाल हठ अथवा  दादागिरी नेपाली माथि  भरातले गरेको देखिन्छ । भारतले सहजै कालापानी लिपु लेक फिर्ता गर्ने देखिदैन ।  सकेसम्म उनिहरु बार्तामा नै बस्न चाहदैनन् ।  हामीले अब सुबुुद पनि देखाउन आवश्यक छ । हात्तीलाई फकाएर पनि काममा लगाउन सकिन्छ । चार धाममा एक धाम भारत मै छ ।  हामीलाई  गया काँसी र उनिहरुलाई पशुपती  नपुगे स्वर्ग नपुग्ने हाम्रो धर्म छ । यस्को अर्थ सांस्कृतिक  रुपले  पनि हामी जोडीयका छौं । घरको धुरी जोडियएछी बलेनीको पानीमा बिबाद  संसारमै  हुन्छ ।  एउटा   रोचक घटना के छ भने पल्लो गाउँको गोरु आए वल्लो गाउँको मकै खायो । मकै धनीले गोरु ल्याएर बांधे पछी गोरु धनीलाई हर्जना तिर्न भनियो । तर गोरु धनीले गाइको बाच्छाले खाएको एक रुपैयाँ  हर्जना  तिर्दिन भनेर अड्डि लियो ।  लामो समय बिवाद  बढे पछी गोरु धनीलाई बनको कानुन र नियम देखाएर बनमा टेकेको मात्रै छुटै हर्जना लाग्ने र यो बिषय बन बिभागमा पुग्ने भनेपछि झस्कियो र हर्जना  तिर्न तयार भयो । चाहे राष्ट्र राष्ट्र होस् वा वल्लो गाउँ पल्लो गाउँ होस् सबैलाई बांध्ने भनेको नियम कानुन नै हो अब हामीले संयुक्त  राष्ट्रसँग र अन्तरराष्ट्रिय सिमा सम्बन्धि कानुन नदेखाएसम्म भारतले हामीलाई टेर्दैन यो पक्का  हो । भारतीय सेना प्रमुखको अभिब्यक्तीले पनि त्यही भन्छ ।

आजसम्म किन हेप्यो भारतले नेपाललाई ?

यो प्रश्नको जबाफमा हाम्रा आफ्नै कमी कमजोरी छन् ।  छिमेकले त्येतिबेला हेप्न थाल्छ  जती बेला सम्म आफनै  घर बलियो हुदैन।  नेपाल कहिलै पनि राजनैतीक, आर्थिक र सामाजिक रुपले   बलियो हुन सकेन । पटक पटक राजनैतीक  शरण  भारतमै लियो ।  नेपालमा  मन्त्री हुन टिकट पाउन दुतबास छिरियो। त्यतिमात्र होइन भारतीय  बिश्वबिधालयको छात्रबृत्तिको लागी समेत भारतीय दुतबासमा शरण लिईयो ।  देशलाई  आत्म निर्भर बनाउने भन्दा बढी पर निर्भर बनाउदै लगियो ।  सुन देखी नुन भारत कै खाने अनी हेप्यो भन्ने ? पहिला देशलाई  आर्थिक रुपले   निर्भर बनाउदै  जाउ ।  डिजेल पेट्रोलको परनिर्भरता हटाएर बिद्युतिय साधनको प्रयोग बढाउ । आफ्नै देशमा  औषधी उत्पापदन  गर । कहिलेसम्म हामीले भारतको औषधी खाने ?  खाना पकाउने चुलो देखी सडकसम्मको पर निर्भरता नहटेसम्म छिमेकीले हामीलाई  हेपी नै राख्छन् । राजा देखी राणाहरुले छोड्दै छोडदै जाँदा देशको सिमा हराउदै  गयो ।  हाम्रा पूर्खाले छोडे भनेर हामी छोड्न सक्दैनौ ।  यही   सिमाको लागी नालापानीमा रगत धेरै बगेको छ ।